Topzomer in Coronajaar 2020 leidt tot topjaar in 2021
Consumenten hebben massaal het water ontdekt en dat leidde tot een ongekende stijging van de vraag naar plezierjachten om zo te anticiperen op een geheide vakantie met zo weinig mogelijk beperkingen. De sterke vraag naar nieuwe en gebruikte boten houdt ook dit jaar onverminderd aan, waardoor de jachtwerven en botendealers regelmatig nee moeten verkopen. Het gebrek aan vakbekwaam technisch personeel stelde de branche al voor toenemende uitdagingen. De jacht nieuwbouw heeft nu bovendien te kampen met schaarste aan materialen in combinatie met onvoorspelbaar stijgende inkoopprijzen
Dat steeds meer consumenten kiezen voor een duurzame, energie-efficiënte en CO2-arme vakantie op het water, draagt bij aan een klimaat neutrale samenleving. Er is mede dankzij een aantal aaneengesloten fantastische zomers sprake van een herontdekking van watersport en pleziervaren en de vergrijzing in de watersport is als bij toverslag afgenomen. Ook de internationale seriebouwers kunnen de gestegen vraag amper bijhouden, waardoor branchebreed de levertijden sterk oplopen. Bij de jachtmakelaars is bijna geen schip meer te koop.
Gerwin Klok, branchemanager van NJI (de branchevereniging voor de jachtbouw, bootreparatie en jachtservice- bedrijven): “Waar een paar jaar geleden de branche nog leed onder vergrijzing en overaanbod, is dat beeld in korte tijd totaal omgeslagen” Ook de trend van bezit naar beleving lijkt mede onder invloed van de Corona pandemie, maar zeker ook door de dreiging van negatieve rente op spaartegoeden doorbroken. Men wil weer zijn eigen schip wat voor een steeds grotere groep dankzij de ontwikkelingen op de huizenmarkt in combinatie met de lage rente weer bereikbaar wordt.
Door de grote vraag naar nieuwe schepen kunnen de levertijden in de branche oplopen tot 2 jaar en soms nog meer. De hedendaagse pleziervaarder stelt ook hogere eisen aan het comfort en de uitrusting van zijn schip. Die moet hotel chique zijn en all gadgets included. Verwarming en airconditioning aan boord maken een lang en geriefelijk vaarseizoen mogelijk. Net als in de automotive neemt de hoeveelheid elektronica chips per schip steeds verder toe. De schaarste aan chips maakt dat bepaalde componenten die bijvoorbeeld nodig zijn voor de besturing van een jacht niet verkrijgbaar zijn, of onbetaalbaar zijn geworden, waardoor complete projecten stagneren. Het komt momenteel voor dat chips die enkele maanden geleden nog 20 cent kostten nu voor hetzelfde getal maar dan in Euro’s worden aangeboden. Sommige toeleveranciers hebben daardoor hun productie opgeschort, al blijven dat gelukkig wel uitzonderingen.
Zorgelijker is de situatie op de grondstoffenmarkt en met name hout, metaal en kunststof. Het is gegeven de dooplooptijden van individuele bouwprojecten voor jachtwerven onmogelijk om materialen en onderdelen op voorhand volledig op voorraad te nemen, of zich op de termijnmarkt tegen prijsstijgingen in te dekken. Voor scheepsstaal bestaat überhaupt geen termijnmarkt en voor aluminium is de maximale termijn 3 maanden. Ook roestvast staal is momenteel niet te krijgen en geldt het recht van de sterkste of liever gezegd de rijkste. Gegeven de sterke juridische positie van de consument hebben jachtwerven momenteel eigenlijk geen andere keuze dan af te zien van het doen van bindende aanbiedingen en alleen die bouwopdrachten aan te nemen waarvoor het materiaal voorradig is, of waarvan de levering door een spijkerhard contract is gegarandeerd.
Gerwin Klok: “Het is de wereld op zijn kop voor werfeigenaren die soms al jaren bezig waren met klant die nu eindelijk zover is om de opdracht te verstrekken. Om dan de boot af te houden druist tegen ieder zakelijk besef in. Volgens macro economen is er sprake van een tijdelijke verstoring en zal de situatie inclusief de prijzen zich al in de loop van dit jaar herstellen. Wij hopen dat de consument begrijpt dat het een uitzonderlijke situatie is, waar vraag en aanbod tijdelijk uit balans zijn”.
Dit laat onverlet dat de jachtbouwindustrie in een ongekend lastige situatie zit waaraan ook vanuit de collectiviteit en zelfs op EU niveau niets te doen is. Als brancheorganisatie kunnen we niet meer doen dan signaleren en waarschuwen. Helaas zorgt een kleine groep opdrachtgevers die op zijn strepen staat en niet wil meewerken aan wat meer flexibiliteit bij de afleveringen voor extra drukte bij de juridische afdeling van de Koninklijke Metaalunie waarvan NJI een onderdeel vormt. “Het is geruststellend om te zien dat rechters in het algemeen begrip hebben voor de uitzonderlijke omstandigheden en niet gevoelig zijn voor korte lontjes” aldus NJI branchemanager Gerwin Klok.
