Op 16 oktober 2024 werden 25 medewerkers van de Nederlandse Arbeidsinspectie ontvangen bij Damen Shiprepair Amsterdam en Royal Van Lent Shipyard Amsterdam voor de start van het inspectieproject Eerlijk, gezond en veilig werken op jacht- en scheepswerven.
Collegabranche NMT had de dag samen met de Arbeidsinspectie (NLA) opgezet. Ook NJI heeft daarbij input gegeven. Het doel van de dag was tweeledig: enerzijds kregen de inspecteurs die extra aandacht aan jacht- en scheepswerven gaan geven tijdens deze dag een goed beeld van de werkzaamheden die op de werven plaatsvinden, anderzijds konden we tijdens de dag van gedachten wisselen hoe in de dynamiek van de bedrijfsvoering eerlijk, gezond en veilig werken op de werven naar een (nog) hoger niveau gebracht kan worden.
Naast de leden van de NMT-commissie Arbo & Milieu waren ook vertegenwoordigers en bestuurders van collega brancheverenigingen NJI en Hiswa-Recron aanwezig. Daarmee waren alle typen jacht- en scheepswerven vertegenwoordigd.
Na een hartelijk welkom door Tjeerd Schulting, directeur van Damen Shiprepair & Conversion Amsterdam werd een beeld geschetst van de jacht- en scheepswerven in Nederland en met name hoe het er in de praktijk aan toegaat. Van de werkplaats van de jachthaven tot en met superjachtbouwwerven en de grootste zeescheepsreparatiewerven Zoals we die in Nederland kennen. Overal geldt ‘Boot moet varen’, ook wanneer er (te) weinig personeel beschikbaar is en binnen die markttucht moeten de bedrijven tevens invulling zien te geven aan arbeidsveiligheid. Verder werd stilgestaan bij de inspanningen die de branche levert aan veilig en gezond werken. Deelname aan diverse commissies, nationaal en internationaal, maar ook het NMT Arbopraktijkhandboek Werken op hoogte boven diep water, werken in besloten ruimten alsmede het NMT Werkboek Milieumaatregelen werden aangehaald. De aanwezigen bevestigen de waarde van de arbopraktijkhandboeken als beschrijving van best practices, waarmee alle jacht- en scheepswerven handen en voeten kunnen geven aan veilig en gezond werken.
De Arbeidsinspectie liet de aanwezigen weten dat het inspectieproject onderdeel is van de proactieve werkwijze en dat de branche extra aandacht nodig heeft om duurzame veranderingen te bereiken in veilig en gezond werken. De complexe combinatie van factoren op scheepswerven is reden voor dit project. De Arbeidsinspectie zal binnen dit project vooral kijken naar risicovolle werkzaamheden, verschillende arbeidsconstructies, niet Nederlandstalige werknemers, gevaarlijke stoffen én het aantal ongevallen.
NMT geeft aan voornamelijk positieve geluiden te horen uit de branche over de mogelijkheid van zelfonderzoek na een bedrijfsongeval. Deze gedifferentieerde aanpak van ongevalsonderzoek – waarmee de Arbeidsinspectie in 2021 is begonnen – ervaren bedrijven als positief en vooral leerzaam. Het effect van deze werkwijze is dat bedrijven écht leren van ongevallen en duurzame verbeteringen kunnen doorvoeren.
De aanwezigen spreken over de acties die scheepswerven doen om veilig werken in al haar facetten onder de aandacht te houden. Daarbij worden veel mogelijkheden gebruikt, van aanwijzingen, via toolboxes tot en met films waarin het verschil tussen gevaarlijke en veilig werkmethoden inzichtelijk gemaakt worden. Hiermee wordt meteen een belangrijke stap gezet in het overwinnen van taalbarrières in deze internationale sector. Uitdrukkelijk wordt aan de arbeidsinspectie gevraagd om mee te denken over het omgaan met (bedrijfs)cultuur- en taalverschillen op de werkvloer.
Ook wordt gesproken over de inspanningen die geleverd worden om het werken met gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te beperken en blootstelling te minimaliseren. Dat is een belangrijke zorg die door de werven zeer serieus opgepakt wordt, maar de omstandigheden waaronder schepen worden ingezet, maakt de toepassing van deze stoffen wel noodzakelijk. Er komen soms wel meer dan 700 gevaarlijke stoffen voor binnen scheepswerven. In alle processen wordt een inventarisatie gemaakt en worden per situatie maatregelen getroffen om de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te beperken. Vragen blijven er altijd, omdat je niet precies kunt voorspellen of je van blootstelling aan bepaalde gevaarlijke stoffen op den duur ziek wordt. Maar het is wel duidelijk dat sommige stoffen risicovoller zijn om mee te werken dan andere. Ook de Arbeidsinspectie geeft aan dat het werken met gevaarlijke stoffen complexe materie is, omdat de risico’s vaak onzichtbaar zijn en de gevolgen ver in de toekomst kunnen liggen.
Leren van en met elkaar wordt aangegeven als wens en doel van deze startdag, maar ook van het project. Daarom is afgesproken dat de Arbeidsinspectie en de branche nauw in contact blijven om elkaar gedurende het project te informeren over bevindingen. Wanneer er trends gesignaleerd worden of goede voorbeelden zullen die gedeeld worden om zo de hele branche te kunnen laten profiteren van geleerde lessen.
Na presentaties en discussie werd een rondleiding over de indrukwekkende werven van Damen Shiprepair Amsterdam en Royal Van Lent gegeven. De grote verschillen tussen een repartiewerf voor zeeschepen en een afbouwwerf voor superjachten zijn hierdoor goed inzichtelijk geworden. Tegelijk werd wel benadrukt dat de aandacht die deze grote bedrijven via hun HSE afdelingen aan maatwerk arbeidsveiligheid kunnen geven niet haalbaar is voor kleinere werven. Die zijn afhankelijk van duidelijke voorschriften en voor hen hanteerbare instrumenten om aan deze voorschriften te kunnen voldoen zoals 5xBeter dat voor een aantal Arbo risico’s heeft uitgewerkt.
Er zijn goede gesprekken gevoerd en de gezamenlijke wens is uitgesproken om vaker in gesprek te gaan over specifieke onderwerpen om zo de handhaving en dagelijkse praktijk nog beter op elkaar aan te laten sluiten.
